Op donderdag 5 augustus 2021 sprak Michiel Steltman in de podcast De Technoloog van BNR Nieuwsradio met Herbert Blankesteijn en Ben van der Burg over ontwikkelingen rondom datacenters. Wat betekenen ze voor de economie? Wat zijn de gevolgen voor de energievoorziening en de ruimtelijke ordening? Welke maatschappelijke ontwikkelingen zien we en wat is de visie van de overheid hierop?
Datacenters zijn de laatste tijd vaak in het nieuws. Het gaat dan veelal om vraagstukken over uitbreidingsplannen van bestaande aanbieders, plannen van hyperscalers om zich in Nederland te vestigen, de belasting van het electriciteitsnetwerk en de werkgelegenheid die datacenters creëren. In het publieke debat horen we voor- en tegenstanders, die niet altijd voldoende op de hoogte zijn van deze complexe materie. Reden voor BNR Nieuwsradio om Michiel Steltman van DINL uit te nodigen. In de podcast De Technoloog kreeg Steltman alle gelegenheid om ontwikkelingen te duiden en de vragen van Herbert Blankesteijn en Ben van der Burg uitgebreid te beantwoorden.
Vestigingsklimaat datacenters
In de podcast begon Steltman met een uitleg over datacenters. Hij vergelijkt datacenters met distributiecentra, de locatie waar alle stromen en elementen van onze digitale samenleving samenkomen. Het zijn neutrale verzamelgebouwen die onderdeel zijn van het complexe digitale ecosysteem.
“We hebben de hyperscalers zoals Google, Microsoft en Amazon. Daarnaast onderscheiden we de carrier neutrals, dat zijn partijen die veel klanten, zoals Equinix en Interxion, hebben. Dan hebben we ook nog veel regionals, dan kun je denken aan partijen als BIT, Serverius en Previder. In ons land hebben we zo’n 200 regionale aanbieders die in een lokale behoefte voorzien. Klanten hebben daar hun servers staan en willen niet uren uur in een auto zitten om een exemplaar te vervangen.”
“Er zijn verschillende factoren die het vestigingsklimaat voor datacenters bepalen, denk hierbij aan het fiscale klimaat en een neutrale overheid. Daarnaast speelt een goede, betrouwbare en betaalbare energievoorziening een belangrijke rol. Ook het gemak waarmee onroerend is te realiseren, is een belangrijke vestigingsfactor. Daarnaast bepalen het aanbod van geschoold personeel en de aanwezigheid van een ecosysteem van toeleveranciers of een bedrijf ergens een datacenter wil starten.”
Economische ecosysteem
Steltman sprak uitgebreid over de economische waarde die de hubfunctie van een datacenter met zich meebrengt. Volgens hem moeten we kijken naar het gehele ecosysteem rondom datacenters. “Bij de upstream gaat het om economische activiteiten die nodig zijn om een datacenter te laten functioneren, denk aan bouwers en beveiligers. Dan heb je ook nog de downstream: dat is alles wat een datacenter zelf gebruikt, denk aan servers die bedrijven nodig hebben voor hun digitale activiteiten. Als we kijken naar de directe werkgelegenheid, dan gaat het om 12.500 banen in de datacentersector. In 2019 maakte de sector zo’n anderhalf miljard euro omzet. Uit cijfers van het CBS uit 2016 blijkt dat er bij bedrijven die hun geld volledig via internet verdienen zo’n 350.000 mensen werkzaam zijn. Dat is een bijdrage van 7,7 procent van het bruto binnenlands product.”
Energievoorziening datacenters
De druk van datacenters op de energievoorziening is een ander belangrijk punt. Steltman ziet dit ook als een probleem. “Het gebruik van elektriciteit is enorm toegenomen. Wat is het aandeel hierin van datacenters? Ik heb moeite met die discussie. Nieuwkomers krijgen schuld dat er schaarste is. In 2015 heeft de digitale sector al geroepen: data gaat exploderen, dus let op de energievoorziening. Want een moderne economie is een elektrische economie. We willen digitaliseren en daar hebben we datacenters voor nodig. Volgens een Europees pact moeten datacenters in 2030 volledig energieneutraal zijn. De Power Usage Effectiveness (PUE) van de datacenters is de afgelopen jaren al enorm gedaald. Bij het koelen van datacenters zien we innovaties waarbij de restwarmte elders wordt gebruikt. Drie jaar geleden werd restwarmte nog gezien als industrieel afval en mocht niet worden hergebruikt. Door een wetswijziging is dat nu wel mogelijk.”
Ook de rol van de overheid en het beleid kwam in de podcast onder de aandacht. “Met alle ontwikkelingen rond digitalisering, zoals Edge Computing, 5G, autonomie en soevereiniteit komen er linksom of rechtsom datacenters en andere fysieke infrastructuur bij en dat geldt voor elke EU-lidstaat. De nationale overheid kan zich daarbij niet volledig afzijdig houden, landelijk beleid voor die voorzieningen wordt op zeker moment onvermijdelijk.”
De gehele podcast met Michiel Steltman over datacenters is via deze link te beluisteren.
